Ρέμα Πικροδάφνης: Η χαρά του Βαλασόπουλου και η πίκρα των οικολόγων

Με το δήμαρχο Ηλιούπολης Βασίλη Βαλασόπουλο τα έχουν βάλει οι οικολόγοι, μετά την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας που απορρίπτει την αίτηση ακυρώσεως των αντιπλημμυρικών έργων, στην Ηλιούπολη. Ο δήμαρχος δηλώνει χαρούμενος που θα γίνουν τα έργα, αλλά το Δίκτυο Πολιτών για τη διάσωση του ρέματος της Πικροδάφνης και η αντιπολίτευση, κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για το περιβάλλον.

(Δίκτυο Πολιτών για τη διάσωση του ρέματος της Πικροδάφνης)

Στις 15.1.2015 κάτοικοι του Αγίου Δημητρίου και του Παλαιού Φαλήρου προσέφυγαν στο Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) ζητώντας την ακύρωση της κατασκευής των συλλεκτήριων αγωγών Σ2 και Σ3 στην Ηλιούπολη.
Με τους αγωγούς αυτούς παροχετεύονται στο ρέμα της Πικροδάφνης τα όμβρια ύδατα έκτασης 2,86 km2 που δεν καταλήγουν σήμερα σε αυτό και των οποίων ο φυσικός αποδέκτης είναι το ρέμα Τραχώνων. Οι αγωγοί Σ2 και Σ3 τριπλασιάζουν σχεδόν την παροχή του ρέματος της Πικροδάφνης στο σημείο που συμβάλλουν σε αυτό, στη γέφυρα της λ. Βουλιαγμένης1.

Στις 2.3.2015 το ΣτΕ έκανε δεκτή την αίτηση αναστολής εκτέλεσης των έργων κατασκευής των συλλεκτήριων αγωγών Σ2 και Σ3, που είχαν καταθέσει οι ίδιοι κάτοικοι και εξέδωσε προσωρινή διαταγή διακοπής τους μέχρι την εκδίκαση της αίτησης ακύρωσης.

Η αίτηση ακύρωσης συζητήθηκε στο Ε’ Τμήμα του ΣτΕ στις 29.4.2015 όπου οι αντίδικοι ανέπτυξαν τις απόψεις τους. Από τη μία οι κάτοικοι που προσέφυγαν, υποστήριξαν ότι δεν υπήρξε περιβαλλοντική αδειοδότηση για το έργο, όπως επιβάλλεται από τη νομοθεσία.

Υποστήριξαν δηλαδή ότι δεν μελετήθηκαν οι επιπτώσεις που θα έχει η προσαύξηση της παροχευτικότητας του ρέματος της Πικροδάφνης στις κατάντη περιοχές των Δήμων Αγίου Δημητρίου και Παλαιού Φαλήρου και επεσήμαναν τις πράξεις της Διοίκησης, με τις οποίες καταστρατηγήθηκε η προβλεπόμενη διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης, των οποίων ζήτησαν την ακύρωση.

Από την άλλη ο Δήμος Ηλιούπολης, η Περιφέρεια Αττικής και η εταιρεία «Τομή ΑΒΕΤΕ» (συμφερόντων ομίλου Μπόμπολα) που είναι ο ανάδοχος του έργου, εστίασαν την επιχειρηματολογία τους στην εκπρόθεσμη κατάθεση της αίτησης ακύρωσης.

Υποστήριξαν δηλαδή ότι αυτή κατατέθηκε μετά την παρέλευση δύο μηνών από την έκδοση των προσβαλλομένων διοικητικών πράξεων.

Στο σημείο αυτό αξίζει να αναφερθεί ότι σύμφωνα με πάγια νομολογία του ΣτΕ η προθεσμία των δύο μηνών για την εμπρόθεσμη προσβολή πράξεων της Διοίκησης ισχύει «από γνώσεως» και όχι «από δημοσιεύσεως».

Και είναι αναμφισβήτητο ότι οι κάτοικοι του Αγίου Δημητρίου και του Παλαιού Φαλήρου πληροφορήθηκαν για το έργο κατασκευής των αγωγών Σ2 και Σ3, με τους οποίους προσαυξάνεται δραματικά η παροχή του ρέματος της Πικροδάφνης στο σημείο που αυτό εισέρχεται στον Άγιο Δημήτριο (στη λ. Βουλιαγμένης), το δεύτερο 15ήμερο του Νοεμβρίου 2014, στη διάρκεια προ-ετοιμασίας της δημόσιας συζήτησης που διοργάνωσε το «Δίκτυο Πολιτών για τη διάσωση του ρέματος της Πικροδάφνης» στις 30.11.2014 στην Ηλιούπολη.

Πρόσφατα, το ΣτΕ απέρριψε την αίτηση ακύρωσης που είχαν καταθέσει οι κάτοικοι. Παρότι η απόφαση δεν έχει ακόμα καθαρογραφτεί, και άρα δεν είναι γνωστό το σκεπτικό της, σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες μας οι δικαστές του ΣτΕ  δεν εισήλθαν στην ουσία της υπόθεσης, δηλαδή δεν εξέτασαν αν τηρήθηκε η νομιμότητα για την περιβαλλοντική αδειοδότηση του έργου.

Αντίθετα έκαναν δεκτούς τους ισχυρισμούς του Δήμου Ηλιούπολης, της Περιφέρειας Αττικής και του αναδόχου του έργου ότι οι κάτοικοι που προσέφυγαν παρακολουθούν για χρόνια το ρέμα της Πικροδάφνης και ότι συνεπώς είχαν γνώση των προσβαλλομένων διοικητικών πράξεων από «δημοσιεύσεώς» τους με συνέπεια η αίτηση ακύρωσης που κατέθεσαν να θεωρηθεί εκπρόθεσμη.

Αδημονούμε να μάθουμε με ποιο σκεπτικό θεμελιώνεται ότι ένας πολίτης του Αγίου Δημητρίου ή του Παλαιού Φαλήρου, που προσπαθεί να αποτρέψει την περιβαλλοντική υποβάθμιση του τόπου του, θεωρείται ότι λαμβάνει γνώση των διοικητικών πράξεων του υδροκέφαλου και γραφειοκρατικού κράτους μας, ακόμα και για περιοχές εκτός του Δήμου του, όταν αυτές δημοσιεύονται.

Με βάση την απόφαση του ΣτΕ, ο Δήμος Ηλιούπολης και η Περιφέρεια Αττικής μπορούν να συνεχίσουν το έργο της κατασκευής των αγωγών Σ2 και Σ3 που είχε διακοπεί στις 2.3.2015. Και δυστυχώς οι επιπτώσεις που θα έχει το έργο αυτό στο ρέμα της Πικροδάφνης θα είναι ακόμα δυσμενέστερες από τις αρχικά αναμενόμενες.

Η αποψίλωση δασικών εκτάσεων στον Υμηττό που προκάλεσαν οι πυρκαγιές του Ιουλίου, θα αυξήσει περαιτέρω το πρόσθετο υδατικό φορτίο που θα δεχτεί το ρέμα της Πικροδάφνης. Ήδη ο Δήμος Αγίου Δημητρίου έχει επισημάνει επανειλημμένως τα προηγούμενα χρόνια, και σε κάθε περίπτωση πριν λάβει γνώση της έναρξης του έργου, στην Περιφέρεια Αττικής την οριακή κατάσταση, από άποψη ευστάθειας, στην οποία βρίσκονται πρανή του ρέματος της Πικροδάφνης στην περιοχή του Αγίου Δημητρίου και τους κινδύνους που αυτά εγκυμονούν για την ασφάλεια των κατοίκων.

Είναι βέβαιοι ότι οι κίνδυνοι αυτοί με την κατασκευή των αγωγών Σ2 και Σ3 θα πολλαπλασιαστούν. Εξ ίσου βέβαιο είναι ότι οι πιθανότητες πλημμυρικών φαινομένων στο Παλαιό Φάληρο και στον Άλιμο θα αυξηθούν. Αξίζει να τονιστεί πάντως ότι η απόφαση του ΣτΕ δεν παρέχει ασυλία στο Δήμο Ηλιού-πολης και στην Περιφέρεια Αττικής, εναντίον των οποίων μπορούν να στραφούν κάτοικοι που θα θεμελιώσουν ότι υπέστησαν ζημία από το έργο.

Σημαντικές επίσης θα είναι οι επιπτώσεις που θα έχει το έργο αυτό στην περαιτέρω υποβάθμιση της περιβαλλοντικής αξίας του ρέματος της Πικροδάφνης. Επιπλέον πολύ φοβόμαστε ότι η προσαύξηση της παροχής του θα χρησιμοποιηθεί ως όπλο των εργολαβικών συμφερόντων που επιδιώκουν εδώ και χρόνια τον εγκιβωτισμό του.

Αν για την στήριξη πρανών του, που θα καταπίπτουν λόγω της αυξημένης παροχής του, ανεγείρονται τοίχοι από μπετόν, οδηγούμαστε εκ των πραγμάτων σε ένα σταδιακό εγκιβωτισμό του, ο οποίος όταν η περιβαλλοντική του αξία θα έχει εκμηδενιστεί θα μπορέσει να γίνει πλήρης.

Έτσι η δυνατότητα να χρησιμοποιηθεί το ρέμα της Πικροδάφνης ως μοχλός για την περιβαλλοντική αναβάθμιση των περιοχών από τις οποίες διέρχεται, και προς όφελος των περισσότερων από 240.000 κατοίκων τους, θα εκμηδενιστεί.

Δεν θα σχολιάσουμε την σχετική ανακοίνωση που εξέδωσε ο κ. Βασίλης Βαλασόπουλος, Δήμαρχος Ηλιούπολης. Το επιχείρημά του ότι τώρα, δηλαδή με την παροχέτευση του πρόσθετου υδατικού φορτίου των 42,50 μ3/δευτ. των αγωγών Σ2 και Σ3 στο ρέμα, οι κάτοικοι της Πικροδάφνης «θα απαλλαγούν πλήρως από τις πλημμύρες στα σπίτια τους» δεν είναι δυνατό να αντικρουστεί με την κοινή λογική.

Αναρωτιόμαστε όμως γιατί ο Δήμος Ηλιούπολης, αντί να υποβαθμίζει το ρέμα της Πικροδάφνης, δεν προστατεύει αποτελεσματικά τις περιοχές του Δήμου του που επισημαίνει η «Προκαταρκτική Αξιολόγηση Κινδύνων Πλημμύρας» που συνέταξε η «Ειδική Γραμματεία Υδάτων» του ΥΠΕΚΑ το Δεκέμβριο του 2012.

Σύμφωνα με αυτή, τα σημεία αυξημένου πλημμυρικού κινδύνου στην Ηλιούπολη «εστιάζονται στην περιοχή της Αγίας Μαρίνας και στη λεωφόρο Πατριάρχου Γρηγορίου Ε’». Είναι η περιοχή στην οποία στις 15.1.1991 είχε χάσει, λόγω καταρρακτώδους βροχής, τη ζωή της η άτυχη Στυλιανή Τσότα.

Επιπλέον η περιοχή αυτή βρίσκεται μέσα στη λεκάνη απορροής του ρέματος της Πικροδάφνης, δηλαδή τα όμβρια ύδατά της καταλήγουν σε αυτό και για το λόγο αυτό κανείς δεν θα πρόβαλε ένσταση στην κατασκευή οποιουδήποτε αγωγού τα αποχέτευε άμεσα στο ρέμα της Πικροδάφνης.

Για την απόφαση του ΣτΕ αλλά και για την τροποποιημένη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων για το έργο «Ανάπλαση ρέματος Πικροδάφνης (από λ. Βουλιαγμένης έως εκβολή)», που δημοσιοποίησε η Περιφέρεια Αττικής στις 30.7.2015, διοργανώνουμε συνέντευξη τύπου την Τετάρτη 21.10.2015 στις 1:00 μ.μ. σε χώρο που θα γνωστοποιηθεί εγκαίρως. Ελπίζουμε ότι θα έχει καθαρογραφτεί μέχρι τότε η απόφαση του ΣτΕ, οπότε θα είμαστε σε θέση να τοποθετηθούμε διεξοδικότερα επ’ αυτής

1 Συγκεκριμένα προσαυξάνουν την παροχή του ρέματος της Πικροδάφνης στη γέφυρα της λ. Βουλιαγμένης κατά 42,50 μ3/δευτ. (Τ = 50 έτη), όταν η παροχή του στο σημείο αυτό είναι 22,30 μ3/δευτ. (Τ = 50 έτη) σύμφωνα με την εγκεκριμένη μελέτη «Πλαίσιο Περιβαλλοντικής Διευθέτησης Ποδονίφτη και Πικροδάφνης Ν. Αττικής» που έκανε το «Εργαστήριο Εγγειοβελτιωτικών Έργων και Διαχείρισης Υδατικών Πόρων»