«Το καλύτερο απόβλητο είναι αυτό που δεν παράχθηκε ποτέ»

 Η ΡΙ.ΚΙ.Π.  Β.Β.Β.  θεωρεί ότι η ορθολογικότερη/ οικολογικότερη διαχείριση των αστικών αποβλήτων είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την αλλαγή συμπεριφοράς και αντίληψης των πολιτών και των επιχειρήσεων αλλά και με την αξιόπιστη, αποτελεσματική και κοινωνικά δίκαιη εφαρμογή του Εθνικού, αλλά και των Περιφερειακών και των Τοπικών σχεδίων σε επίπεδο Δήμου.

Η θέση μας είναι ότι «Το καλύτερο απόβλητο είναι αυτό που δεν παράχθηκε ποτέ» και για αυτό δίνουμε μεγαλύτερο βάρος ιεραρχικά στην πρόληψη, στην ελαχιστοποίηση του όγκου των αποβλήτων, στην επαναχρησιμοποίηση και στη συνέχεια, ως τελική επιλογή, την ανακύκλωση.

Συγκεκριμένα θεωρούμε ότι ανακύκλωση δεν είναι ο μπλε κάδος και πως υπάρχουν μεγάλες δυνατότητες διαχωρισμού και τοποθέτησης των υλικών σε ξεχωριστούς κάδους όπως π.χ. γυαλί, πλαστικό, χαρτί, μέταλλο, οργανικά κ.ά.(διαλογή στην πηγή)

Υπάρχουν και κατηγορίες υλικών όπως π.χ. τα κλαδέματα, ογκώδη, τηγανέλαια, ηλεκτρικές συσκευές μελάνια, μπαταρίες, λαμπτήρες κ.λπ. που και για αυτά υπάρχει η δυνατότητα αποκομιδής και διαχείρισης με έναν ορθολογικό, οικολογικό και οικονομικό τρόπο (πράσινα σημεία).

Το νέο ευρωπαϊκό και εθνικό θεσμικό πλαίσιο για τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων θέτει διαρκώς αυστηρότερες προδιαγραφές και στόχους εντός αυστηρού χρονικού πλαισίου, που πρέπει να εφαρμοσθούν από τις τοπικές κοινωνίες. 

Έτσι έως το 2020 η προετοιμασία για την επαναχρησιμοποίηση και την ανακύκλωση των υλικών αποβλήτων, όπως τουλάχιστον το χαρτί, το μέταλλο, το πλαστικό και το γυαλί από τα νοικοκυριά και ενδεχομένως άλλης προέλευσης στο βαθμό που τα απόβλητα αυτά είναι παρόμοια με τα απόβλητα των νοικοκυριών, πρέπει να αυξηθεί κατ’ ελάχιστον στο 50% κατά βάρος και αναμένεται αύξηση του.

Η ΕΕ θέτει σαν στόχο και την μείωση του όγκου-βάρους των αποβλήτων προς τελική διάθεση.

Η Ελλάδα βρίσκεται ακόμη στο μεσαίωνα όσο αφορά την ορθολογική-οικολογική διαχείριση αστικών αποβλήτων. Ακολουθεί την καταστροφική μέθοδο της ταφής του συνόλου σχεδόν των σύμμεικτων αστικών αποβλήτων, σε ΧΥΤΑ ( χωματερές), με αποτέλεσμα να πληρώνει η Ελλάδα καθημερινά πολλές χιλιάδες ευρώ περιβαλλοντικά πρόστιμα στην ΕΕ. Τα τελευταία χρόνια υπάρχει η βούληση και η επίσπευση της μετάβασης σε αποκατάσταση των κορεσμένων ΧΥΤΑ και την ενεργοποίηση ΧΥΤΥ δηλαδή χώρων υγειονομικής ταφής υπολειμμάτων αστικών αποβλήτων ( θεωρητικά μειούμενο ποσοστό του συνόλου των αστικών αποβλήτων μετά την εφαρμογή μεθόδων αποφυγής-επανάχρησης- ανακύκλωσης).

Η ανάγκη για επίσπευση και εντατικοποίηση της ανακύκλωσης στην πηγή με ξεχωριστούς κάδους έχει σαν σκοπό και την συλλογή χρήσιμων πρώτων υλών που μέχρι χθες θάβονταν σαν άχρηστα.

Η εξοικονόμηση αυτή των πρώτων υλών,  κρίνεται σαν μία αναγκαιότητα στα πλαίσια της κυκλικής οικονομίας (σχέδιο 1), λόγω της σταδιακής εξάντλησης τους.

Σε όλους τους Δήμους των αναπτυγμένων χωρών οι τοπικές μονάδες διαχείρισης αστικών αποβλήτων βρίσκονται ή μέσα στον αστικό ιστό ή  ακριβώς στα όρια του. Δεν νοείτε ηθικά πρώτιστα και για λόγους οικονομοτεχνικούς, η χωροθέτηση μονάδων διαχείρισης των αστικών αποβλήτων ενός  Δήμου εντός ορίων άλλου ( εκτός από διαδημοτικές εγκαταστάσεις ).

Το  Τοπικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (ΤΣΔΑ) σε επίπεδο Δήμου οφείλει να περιλαμβάνει:

1. Δραστηριότητες ενημέρωσης – πρόληψης και διαλογής στην πηγή, σε επίπεδο δήμου με

– Δίκτυο κάδων για την προδιαλογή οργανικών και ανακυκλώσιμων υλικών σε διακριτά ρεύματα,

– Δίκτυο πολλών «πράσινων σημείων – πράσινες γωνιές» για τη συγκέντρωση υλικών που δεν κατευθύνονται στους κάδους, όπως ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές, συσσωρευτές, ελαστικά, ογκώδη αντικείμενα, τυχόν συγκεντρωμένες μεγάλες ποσότητες ανακυκλώσιμων από πολίτες, επιχειρήσεις, υπηρεσίες, σχολεία και την προώθηση της επαναχρησιμοποίησης – ανταλλαγής υλικών όπως ρουχισμού, επίπλων και παλαιών αντικειμένων κλπ. και το κεντρικό πράσινο σημείο.

– Σύστημα αποκομιδής και μεταφοράς που αφορά τα αναγκαία οχήματα, τους χώρους στάθμευσης, διαλογής-δεματοποίησης ανακυκλώσιμων, ογκωδών και τους σταθμούς μεταφόρτωσης με την πρόβλεψη ότι σταδιακά θα μειώνεται η ανάγκη για μεταφόρτωση και μεταφορά σύμμεικτων απορριμμάτων.

2. Δραστηριότητες κομποστοποίησης – διαλογής – διαχωρισμού βιοαποδομήσιμων ( κλαδέματα – οργανικά )  σε επίπεδο οικιακό – δήμου ή ομάδας δήμων.

Οι παραπάνω δραστηριότητες πρέπει να ασκούνται από τον Δήμο σε διακριτούς χώρους μέσα σε μια ενιαίαΑποκεντρωμένη Εγκατάσταση Διαχείρισης Απορριμμάτων (ΑΕΔΑ) Δημοτικής εμβέλειας (δυνατότητα διαδημοτικών συνεργιών με την προϋπόθεση της εγγύτητας).

Η υφιστάμενη νομοθεσία Ευρωπαϊκή – Εθνική δεν προβλέπει την καταστρατήγηση των στόχων της ιεράρχησης διαχείρισης των αποβλήτων (σχέδιο 2), δηλαδή πρόληψη – επανάχρηση -ανακύκλωση-ανάκτηση-απόρριψη.

Επομένως  όποια μέθοδος παρουσιαστεί σαν ιδανική λύση και δεν ενσωματώνει την ιεράρχηση διαχείρισης των αποβλήτων δεν χρηματοδοτείται και δεν καταγράφει τα δεδομένα απομείωσης των αστικών αποβλήτων, με σίγουρο αποτέλεσμα την επιβολή προστίμων από την ΕΕ. Πρόστιμα που επιβάλλονται στους Δήμους πλέον με υποχρέωση τους να αυξήσουν άμεσα τα Δημοτικά τέλη καθαριότητας. Το ίδιο θα συμβεί και εάν δεν εφαρμοστεί άμεσα ένα Τοπικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (ΤΣΔΑ) με γνώμονα την  οικολογική αντιμετώπιση του θέματος των αποβλήτων που παράγουν οι πολίτες και διαχειρίζονται οι Δήμοι.

Το ΤΣΔΑ πρέπει να το αγκαλιάσουν συνειδητά οι δημότες και να το εφαρμόσουν για να έχει τα επιθυμητά περιβαλλοντικά αποτελέσματα (μεταξύ άλλων και το κλείσιμο της χωματερής της Φυλής) και να απομειωθούν σταδιακά τα Δημοτικά τέλη καθαριότητας .

Επομένως σημασία έχει η άμεση χωροθέτηση των προβλεπόμενων εγκεκριμένων τοπικών εγκαταστάσεων στο Δήμο μας, με όλες τις προβλεπόμενες περιβαλλοντικές εγκρίσεις και άδειες λειτουργίας. Άρα όχι εγκαταστάσεις καύσης – ενεργειακής αξιοποίησης αποβλήτων ή ακόμη και επεξεργασίας του σύμμεικτου υπολείμματος προς τελική διάθεση, του οποίου η διαχείριση είναι αρμοδιότητα κυρίως της Περιφέρειας Αττικής και του ειδικού φορέα της Ε.Δ.Σ.Ν.Α.  

Είμαστε λίγο πριν το καθοριστικής σημασίας έτος 2020 και η δράσεις για την απομείωση των αστικών στερεών αποβλήτων στην ουσία δεν έχει αποφέρει καρπούς μέχρι σήμερα.

Η μέριμνα μας σαν Δήμος, για την επιτάχυνση των δράσεων και την λειτουργία των αναγκαίων υποδομών σχετικά με την τοπική διαχείριση των στερεών αστικών αποβλήτων, έχει ήδη καθυστερήσει δραματικά.